Voldoe eenvoudig aan het (tijdelijk) Besluit Digitale Toegankelijkheid Overheid

Op tijd voldoen aan de nieuwe wetgeving omtrent digitale toegankelijkheid klinkt als een enorme opgave. De standaard die daarvoor wordt gehanteerd (WCAG 2.1 regels: niveau A en AA) kent maar liefst 50 succescriteria waar websites (en apps) aan moeten voldoen. Dit gaat van hele logische en redactionele eisen tot hele technische. Voorbeelden hiervan zijn:

• Een tekstueel alternatief voor afbeeldingen aanbieden;
• Video’s voorzien van ondertiteling;
• De mogelijkheid tot het pauzeren van animaties;
• Duidelijk geschreven teksten;
• Toetsenbordnavigatie voor mensen die geen muis (kunnen) gebruiken.

Het is dan ook niet heel vreemd dat veel overheden door de bomen het bos niet meer zien en, met de naderende deadline van 23 september 2020, zich afvragen hoe zij in de korte overgebleven tijd volledig kunnen voldoen aan de toegankelijkheidswetgeving en dus álle 50 succescriteria. Maar wat betekent voldoen aan deze nieuwe wetgeving precies? Concreet houdt dit in dat overheden, zoals gemeenten, provincies en waterschappen, de toegankelijkheidsstandaard toepassen en dat zij een toegankelijkheidsverklaring opstellen voor en publiceren op elke website die valt onder hun verantwoordelijkheid.

Toepassen (en voldoen) betekent niet volledige conformiteit

Het toepassen van de standaard betekent echter niet dat op 23 september 2020 direct alle websites van een specifieke overheidsinstelling in hun volledigheid moeten voldoen. Er wordt ook voldaan aan het (tijdelijk) Besluit als in de toegankelijkheidsverklaring wordt aangegeven dat binnen afzienbare tijd wordt toegewerkt naar volledige conformiteit. Vervolgens is het uiteraard van belang dat de maatregelen worden beschreven én genomen die daarvoor nodig zijn. Met andere woorden: de nieuwe wetgeving vereist niet dat elke website meteen al voldoet aan alle toegankelijkheidseisen. Dit is iets waar overheden naartoe (kunnen) werken binnen een redelijk haalbare termijn, op basis van een gestructureerde aanpak.

Stapsgewijze verbetering

De nieuwe wettelijke verplichting omtrent digitale toegankelijkheid biedt, anders dan de vorige, dus ruimte voor stapsgewijze verbetering. Voorheen was de eis dat overheidswebsites volledig aan de toegankelijkheidsstandaard moesten voldoen. Hierin was slechts ruimte voor twee opties, namelijk ‘voldoet volledig’ of ‘voldoet niet’. Alle andere vormen, waarbij websites bijna voldeden en overheden hard werkten aan verbetering, werden direct beoordeeld als ‘voldoet niet’. Ruimte om wel behaalde resultaten positief te waarderen, was er niet. In de praktijk bleek al snel dat deze aanpak niet leidde tot de gewenste resultaten en juist demotiverend werkte om de digitale toegankelijkheid van overheidswebsites, bij niet voldoen aan de vereisten van de standaard, te verbeteren.

Om de haalbaarheid van de toegankelijkheidsdoelstelling te vergroten heeft de Europese Commissie de verplichting in de Europese richtlijn dan ook zodanig ge(her)formuleerd dat behaalde resultaten wél positief kunnen worden gewaardeerd en dat het inzicht in zowel de stand van zaken als de voortgang wordt vergroot.

Toegankelijkheidsverklaring

Voor iedere website die onder de verantwoordelijkheid van de betreffende overheidsinstelling valt, moet een toegankelijkheidsverklaring worden opgesteld (bijv. via de invulassistent) die is gebaseerd op een volledig (handmatig) toegankelijkheidsonderzoek. Het is verplicht om deze verklaring per 23 september openbaar te publiceren, maar mocht het niet lukken om vóór die datum een onderzoek te hebben uitgevoerd volgens de gestelde richtlijnen is het ook mogelijk (en dus voldoende) om dit onderzoek zo snel mogelijk na 23 september in te plannen en in de toegankelijkheidsverklaring op te nemen dat de toets is of wordt gepland en aan de hand daarvan verder wordt gewerkt aan volledige conformiteit omtrent de toegankelijkheidsnorm.

Politiek Portaal en digitale toegankelijkheid

Het NotuBiz raadsinformatiesysteem, Politiek Portaal, voldoet momenteel al voor bijna 90% aan de toegankelijkheidsstandaard zoals verplicht in de nieuwe wetgeving. Waar de komende tijd aan gewerkt zal worden, zijn WCAG 2.1 regels 1.1.1 (presentatie van niet tekstuele content), 1.3.1 (weergave van info en relaties), 1.4.4 (herschalen van tekst), 2.1.2. (geen toetsenbordval), 2.4.3. (focus volgorde bij toetsenbordbesturing), 2.4.7. (zichtbaarheid focus bij toetsenbordbesturing) en 4.1.2. (selectie naam, rol en waarde).

De benodigde aanpassingen binnen Politiek Portaal zijn eerder dit jaar geïnventariseerd en zullen de komende tijd, met de deadline van 23 september 2020 als uitgangspunt, worden gerealiseerd. In het Klantenportaal vinden klanten een speciaal ingerichte pagina waarin alle informatie omtrent de digitale toegankelijkheid van het NotuBiz RIS is terug te vinden, inclusief een tekst met uitleg en bijlage omtrent de mate van conformiteit van Politiek Portaal en de te nemen maatregelen en bijhorende planning. Deze informatie kan eventueel gebruikt worden in de opstelling van de toegankelijkheidsverklaring met betrekking tot de toegankelijkheid van het raadsinformatiesysteem en de (eventuele) maatregelen die op specifieke onderdelen van de standaard zullen worden genomen voor volledige conformiteit op redelijke termijn.

Wat kunt u snel en eenvoudig oppakken?

Naast technische aanpassingen aan de front- of back-end van uw websites zijn er ook veel redactionele, organisatorische en/of procesmatige punten die u kunt oppakken om de toegankelijkheid van uw websites te verbeteren. Hieronder hebben wij enkele voorbeelden daarvan op een rij gezet:

• Pas (consequent) een toegankelijke structuur toe in teksten en documenten (bijv. het gebruik van duidelijke koppen en paragraven);
• Zorg voor ondertiteling van video’s;
• Stel voldoende contrast in bij beeldmateriaal (bijv. in het design van afbeeldingen, maar ook in het gebruik van huisstijlkleuren);
• Geef een beschrijving mee aan hyperlinks (geen ‘klik hier’ of ‘lees meer’ benamingen);
• Zorg voor duidelijke benamingen van afbeeldingen en bijlages (zodat de inhoud direct duidelijk is);
• Maak PDF’s (zoveel mogelijk) toegankelijk (houd bijv. rekening met documenttitel, (kleur)contrast, bladwijzers, structuur en volgorde, alt-teksten en metadata);
• Gebruik toegankelijke tabellen (houd het simpel).

Hoe nu verder?

Kijk voor meer informatie over alle eisen op de website van Digitoegankelijk of volg één van de virtuele roadshows georganiseerd door de overheid omtrent de wettelijke verplichtingen, de toegankelijkheidsverklaring, het toegankelijkheidsonderzoek, de toegankelijkhieds norm en/of de borging binnen uw organisatie.